To prawda, że wiele specjalistycznych pojęć zegarmistrzowskich może być niejasnych dla przeciętnego użytkownika zegarka. Co to jest rotor i jaka jest jego funkcja w całym mechanizmie czasomierza? W naszym artykule znajdziesz odpowiedzi na powyższe pytania, a także wiele dodatkowych informacji o wahniku.
Co to jest rotor w zegarku?
Choć ostatnimi czasy rekordy bije sprzedaż zegarków z mechanizmem kwarcowym, to czasomierze z naciągiem automatycznym są nadal bardzo pożądane. Coraz rzadziej spotyka się z zegarki z naciągiem ręcznym, które wymagają regularnego nakręcania. Nic więc dziwnego, że terminy związane z częściami urządzeń mechanicznych, znają jedynie zegarmistrzowie oraz pasjonaci. Co to jest rotor? Żeby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba zacząć od wyjaśnienia działania mechanizmu zegarka automatycznego. To właśnie w „automatach” mamy do czynienia z rotorem, a inaczej wahnikiem.
Żeby mechanizm automatyczny działał, nie trzeba go nakręcać. Wystarczy regularne noszenie czasomierza, żeby zapewnić mu niezbędną energię do pracy – za to właśnie odpowiada wahnik w zegarku. Podczas ruchów nadgarstka, rotor obraca się w środku zegarka i naciąga sprężynę napędową. Dzięki temu urządzenie może działać bez zarzutu. Są jednak momenty, gdy trzeba na chwilę zdjąć zegarek – czy wraz z ustaniem ruchów nadgarstka, rotor przestanie pracować, a zegarek się zatrzyma? Na szczęście ten czarny scenariusz nie ma szans się ziścić – mechanizm automatyczny ma rezerwę chodu, która pozwala mu przez pewien czas działać także w spoczynku. Jeśli posiadasz kilka modeli zegarków z mechanizmem automatycznym, gdzie praca wahnika odgrywa główną rolę w ich działaniu, nie masz możliwości noszenia każdego z nich, nawet co 30-40 godzin rezerwy chodu. Wtedy, dbając o dobrą kondycję rotorów i całych mechanizmów, możesz umieścić czasomierze w tzw. rotomacie, który wprawia je w ruch, a tym samym, zapobiega ich zatrzymaniu. Chcesz wiedzieć więcej na temat działania tych urządzeń? Zapoznaj się z tekstem – Co to jest rotomat? Poznaj urządzenie do nakręcania zegarków automatycznych!
Warto też wiedzieć, jak wygląda rotor. Co to jest za część całego mechanizmu? Wahnik wykonany jest z metalu i ma najczęściej kształt płaskiej, półkolistej tarczy. Łożyskuje się go zwykle w środku mechanizmu, żeby mógł mieć jak największy gabaryt. Dzięki takiemu kształtowi i ułożeniu może on skupiać całą swoją masę po jednej stronie łożyska, co umożliwia obracanie względem mechanizmu zegarka.
Podsumowując tę część artykułu, wahnik, zwany też rotorem z języka angielskiego, to jedna z ważniejszych części zespołu naciągu automatycznego. Jego regularne obroty są konieczne, by napinać sprężynę napędową mechanizmu zegarka. Bez wahnika, niezbędne byłoby nakręcanie ręczne, a zegarek wówczas nie byłby automatyczny, a jedynie mechaniczny z ręcznym naciągiem, co jest dużo mniej wygodne i wymaga pewnej dyscypliny.
Wahnik w zegarku – jaką pełni funkcję?
Już wiesz, co to jest rotor i że bez niego, zegarek automatyczny w takim wydaniu, jakie znamy, nie miałby racji bytu. Jaką funkcję w mechanizmie automatycznym pełni wahnik? Ten niewielki element, zaprojektowany został tak, by jego obroty powodowały cały szereg działań, mających na celu ostatecznie nakręcenie sprężyny napędowej. Warto wiedzieć, że choć funkcja napędzania mechanizmu jest oczywiście najistotniejsza, nie jest jedyną, którą może spełniać wahnik.
Obecnie bardzo modne są zegarki typu skeleton oraz semi-skeleton, znane także jako open heart. Pisaliśmy o nich tutaj – Co to jest skeleton? Zobacz, czym charakteryzują się zegarki z odkrytym mechanizmem!
Najczęściej mają one wbudowany właśnie mechanizm automatyczny, którego precyzyjną pracę można podziwiać przez otwarty cyferblat lub niewielkie okienko na tarczy. W takich czasomierzach często pojawiają się tzw. mikrorotory, które nie są łożyskowane w centralnym punkcie zegarka. Mogą one przybierać różne kształty i mieć wyjątkowe kolory, idealnie uzupełniające design konkretnego czasomierza. Producenci, którzy prześcigają się w tym, kto wypuści najatrakcyjniejszy i najbardziej oryginalny zegarek w danym sezonie, decydują się także na wstawianie wahników grawerowanych, czy ażurowych. Obserwowanie obrotów tak bogato zdobionego rotora to prawdziwa gratka dla miłośników czasomierzy.
W nowoczesnych zegarkach mechanicznych z automatycznym naciągiem występują wahniki o ruchu dwukierunkowym. Tego typu rotory charakteryzują się tym, że kąt ich obrotu jest nieograniczony, dzięki czemu podziwianie pracy mechanizmu zegarka automatycznego, może pochłonąć pasjonata na długi czas.
Jak widzisz, w najnowszych modelach, niewielkiemu rotorowi przybyło obowiązków – oprócz napędzania mechanizmu automatycznego czasomierza, poprzez obroty w każdym kierunku, dodatkowo pełni funkcję dekoracyjną w zegarkach z odkrytym cyferblatem lub deklem.
Teraz gdy już wiesz, co to jest rotor i dlaczego jest niezbędny w każdym automatycznym czasomierzu, możesz zdecydować, czy Ty także chcesz mieć w swojej kolekcji zegarek, który umożliwia obserwowanie pracy wahnika. Sprawdź ofertę urządzeń typu skeleton lub open heart i wybierz swój wymarzony model.
Jak działa wahnik?
Po wyjaśnieniu czym jest rotor, jak wygląda i jakie funkcje pełni w zegarku, czas na dokładną analizę tego, jak działa wahnik i jak wygląda cały proces od momentu jego obrotu do naciągnięcia sprężyny napędowej.
Należy zacząć od wyjaśnienia, na czym dokładnie polega ruch rotora i w jaki sposób dochodzi do tego, że jego efektem jest działanie całego mechanizmu zegarka. Otóż wahnik jest podtrzymywany przez niewielkie kulkowe łożysko, które obraca się w następstwie ruchów nadgarstka, wykonywanych podczas regularnego noszenia zegarka. Warto wiedzieć, że dla dobra całego mechanizmu automatycznego, czasomierz powinien być użytkowany, zanim wyczerpie się rezerwa chodu. Nakręcanie nie jest korzystnym zabiegiem dla urządzeń automatycznych i może być przyczyną nadprogramowej wizyty w zakładzie zegarmistrzowskim.
Wracając do pracy rotora oraz mechanizmu automatycznego – istotną jego częścią jest także sworzeń mimośrodowy. Wykorzystuje on siłę grawitacji, by obracać się na trzpieniu i tym samym doprowadzać do kołysania się rotora. Z kolei siła tych ruchów przenoszona jest do mechanizmu nakręcającego mechanizm główny, czyli tzw. zapadki.
Praca całego mechanizmu zegarka, a szczególnie ruchy wahnika to prawdziwa uczta dla oczu zapalonych pasjonatów czasomierzy. Właśnie z tego względu, nie ma się co dziwić, że tak wielkim zainteresowaniem cieszą się zegarki, które pozwalają uchylić rąbka tajemnicy przez przeszklony cyferblat, dekiel, czy okienko w tarczy.
Dla miłośników sztuki zegarmistrzowskiej i wyjątkowych modeli czasomierzy praca rotora to jeden z ciekawszych spektakli, który mogą oglądać każdego dnia. Trzeba przyznać, że szybkie i płynne ruchy wahnika, w połączeniu z wolniejszymi obrotami kół zębatych to naprawdę interesujące widowisko. Możesz się o tym przekonać, obserwując je w każdym modelu typu skeleton oraz częściowo w zegarkach z otwartym sercem.
Mając świadomość tego, jak działa wahnik w zegarku mechanicznym z automatycznym naciągiem, wiesz, że jest on jego niezbędną częścią. Bez rotora nie byłoby możliwe uzyskanie efektu, jakim jest brak konieczności nakręcania sprężyny napędowej, tak jak trzeba to robić w czasomierzach z naciągiem ręcznym. Jeśli zafascynowała Cię praca wahnika i chcesz mieć zegarek z takim mechanizmem w swojej kolekcji, sprawdź ofertę czasomierzy automatycznych i znajdź swój wymarzony model.
Od tej chwili rotor – jego wygląd, praca i funkcje, jakie pełni w mechanizmie zegarka automatycznego, nie są dla Ciebie tajemnicą. Chcesz wiedzieć więcej na temat części składowych czasomierzy, najnowszych i najciekawszych modeli na rynku oraz różnych technik stosowanych w zegarmistrzostwie? To wszystko i wiele innych ciekawostek, znajdziesz w naszych pozostałych artykułach z kategorii Świat Zegarków. Gwarantujemy, że czas przeznaczony na lekturę nie będzie stracony!
