Przejdź do następnych akapitów:
Chociaż czasem niewidoczny, mechanizm to najważniejszy element konstrukcji czasomierza. Jednym z najbardziej cenionych zarówno przez znawców z branży, jak i miłośników zegarków jest mechanizm automatyczny, który czerpie energię z... ruchu ręki. Jak działa zegarek automatyczny? Oto wszystko, co powinieneś o nim wiedzieć.
Mechanizm automatyczny w zegarku – co to jest?
Zacznijmy od pytania: jak rozpoznać mechanizm automatyczny w zegarku? Wystarczy spojrzeć na wskazówki sekundnika w czasomierzu – mechanizm automatyczny w zegarku występuje wtedy, gdy poruszają się one jednostajnym płynnym ruchem, a ponadto słychać podczas tego poruszania się charakterystyczny szum. Jednak skąd to wszystko się bierze? Jak działa mechanizm automatyczny w zegarku?
Tak naprawdę jest to mechanizm mechaniczny, ale z automatycznym naciągiem. W skrócie jednak mówi się o nim mechanizm automatyczny. Aby więc wyjaśnić, jak działa mechanizm automatyczny w zegarku, najpierw musimy podać jego definicję. Zegarek mechaniczny napędzany jest przez sprężynę – jeśli ta sprężyna nakręcana jest przez Ciebie ręcznie, masz do czynienia ze zwykłym mechanizmem mechanicznym. Gdy jednak główna sprężyna nakręcana jest wyłącznie przez ruchy Twojego ramienia to znak, że posiadasz mechanizm zegarka automatyczny.
Dlaczego mechanizm automatyczny jest tak doceniany? Nieustannie noszony czasomierz powinien pracować bez zarzutu, wymagając od czasu do czasu jedynie drobnej kosmetycznej korekty wskazywanego czasu. Tym sposobem mechanizm zegarka automatyczny posiada wyłącznie standardową tolerancję odchyleń na poziomie -10/+25 sekund na dobę. To jednak nie wszystko! Mechanizm automatyczny ma również tzw. rezerwę chodu, a więc działa również wtedy, gdy ściągniesz zegarek z ręki na jakiś czas. Dzieje się tak zazwyczaj przez około 40 godzin – nowoczesne technologie pozwalają jednak osiągnąć bufor do nawet 80 godzin! Coraz częściej pojawia się także tzw. rotomat, czyli zasilana prądem niewielka skrzynka, w której można umieścić zegarek automatyczny, aby wprawiany był w ruch, nawet gdy go nie nosisz – takie swoiste perpetuum mobile.
Zanim opiszemy jak działa zegarek automatyczny, cofnijmy się jednak do historii. Powstanie pierwszego mechanizmu automatycznego datuje się bowiem na drugą połowę XVIII wieku i przypisuje szwajcarskiemu zegarmistrzowi Abrahamowi-Luioswi Perreletowi, mimo że pierwszy zegarek z tym mechanizmem opatentowany został dopiero w 1923 roku przez Johna Harwooda. Już trzy lata później ruszyła masowa budowa tych czasomierzy. Okazały się one znacznie bardziej wygodne w codziennym użytkowaniu niż zegarki mechaniczne z naciągiem ręcznym.
Jak działa zegarek automatyczny?
Zegarki z mechanizmem automatycznym mają wbudowany specjalny rotor, który określa się niekiedy również jako tzw. wahnik. Jest to niewielki element, który nieustannie obraca się, co w konsekwencji naciąga sprężynę napędową w zegarku. By jednak było to możliwe, osoba nosząca zegarek musi nieustannie wykonywać choćby minimalne ruchy ręki.
Wahnik podtrzymywany jest przez łożysko kulkowe – to ono właśnie obraca się w wyniku ruchu nadgarstka, nakręcając główną sprężynę. Ważnym elementem działania naciągu automatycznego jest również sworzeń mimośrodkowy, wykorzystujący siłę grawitacji – dzięki temu obraca się on na trzepieniu i powoduje kołysanie się wahnika. Dopiero wtedy siła ruchu wahnika przenosi się do tzw. zapadki – mechanizmu nakręcającego, przymocowanego do pozostałych elementów.
Jak zatem widać, odpowiedź na pytanie: jak działa zegarek automatyczny, wcale nie jest taka prosta. Już sam mechaniczny mechanizm jest stokroć bardziej skomplikowany od mechanizmów kwarcowych, opierających się na zasilaniu baterią. Jednak zdecydowanie to naciąg automatyczny okazuje się bardziej wygodny w sposobie działania niż naciąg ręczny.
Nie oznacza to jednak, że zegarki automatyczne nigdy nie wymagają Twojego wsparcia. Może się zdarzyć, że będziesz musiał wykonać kilka obrotów koronką, by uruchomić pracę mechanizmu, kiedy bieg zegarka ustał, niemniej jednak sprężyna dokręcana jest zawsze samoczynnie podczas regularnego noszenia. Coraz częściej występują również modele, których nie trzeba dokręcać ani nakręcać w ogóle – wtedy ruchy koronką są absolutnie zabronione i mogą nawet uszkodzić zegarek! Te modele pracują bezustannie dzięki wykorzystaniu ruchu kinetycznego.
Budowa zegarka automatycznego
Budowa zegarka automatycznego jest znacznie bardziej skomplikowana wewnętrznie niż czasomierzy z mechanizmem kwarcowym. Składają się na nią trzy główne elementy: mechanizm naciągu posiadającego sprężynę główną, odpowiadającą za zasilanie zegarka (tu pojawia się również specjalny wahnik, którego nie ma w zegarkach mechanicznym z naciągiem ręcznym), przekładnia wskazań poruszana wskazówkami i odpowiedzialna za przenoszenie siły oraz obracające się koła balansowe, odpowiadające za utrzymywanie dokładności pomiarów.
Czasomierze automatyczne posiadają również wspomnianą wcześniej zapadkę, która sprawia, że są one znacznie masywniejsze niż zegarki nakręcane ręcznie. Jak zatem widać, wewnętrzna budowa zegarka automatycznego przekłada się na jego zewnętrze elementy – te czasomierze mają zazwyczaj wysokie i grube koperty. Dlaczego? Ponieważ skomplikowana wewnętrzna budowa mechanizmu potrzebuje większej przestrzeni. Wynika to przede wszystkim z konieczności dołożenia modułu automatycznego naciągu i wahnika.
Zegarki automatyczne mają również najczęściej przeszklony dekiel – głównie ze względów estetycznych. Umożliwia on bowiem obserwowanie pracy mechanizmu, z tą jednak różnicą, że zegarki z naciągiem ręcznym mają go w pełni odsłonięty. Z kolei w czasomierzach automatycznych również widać mechanizm, jednak jakiś jego fragment zawsze przysłonięty jest przez dodatkowy rotor.
Właśnie z tego powodu doskonałym rozwiązaniem jest wykorzystanie w zegarku automatycznym szkiełka mineralnego – chociaż ma ono średnią odporność na zarysowania, charakteryzuje się świetną odpornością na pęknięcia oraz stłuczenia. Aby dodatkowo podnieść jego czytelność, ze względu na możliwość obserwowania mechanizmu, zegarek automatyczny BOSS 263735 wyposażony został w proste indeksy liniowe. Również ze względu na konieczność wzmocnionej ochrony, charakteryzuje się on dużą wodoszczelnością (można w nim nawet brać prysznic), dlatego pasek do zegarka wykonany został z nylonu – włókna wytrzymałego i odpornego na działanie wody.
Czy jednak zawsze koperta musi być duża w zegarkach automatycznych? Nosi się je na co dzień, ale ze względu na jakość i prestiż stanowią nieodłączny element eleganckich, garniturowych stylizacji. Dlatego właśnie czarny zegarek Kenneth Cole 249471 ma tradycyjną okrągłą kopertę niezbyt dużej wielkości, aby wyglądała ona dobrze pod rękawem marynarki czy koszuli. Czarna tarcza jest tu szkieletowa, czyli otwarta, umożliwiająca obserwację pracy mechanizmu bez rozkręcania zegarka, a proste wzornictwo oraz indeksy liniowe sprawiają, ze mimo wszystko jest ona wyjątkowo czytelna.
Czytelność można jednak zwiększyć przez dodanie do indeksów w automatycznych zegarkach także cyfr arabskich. Przykładem jest tu zegarek Kenneth Cole 249470. Jego ramka przymocowana do złotej koperty ma ten sam kolor i pełni funkcję ozdobną. I tutaj, podobnie jak w pozostałych zegarkach automatycznych, kolor paska, tarczy i koperty są jednolite – nadaje to zegarkom automatycznym większej klasy i elegancji, a także nie odwraca wzroku od najważniejszej części czasomierzy z naciągiem automatycznym, czyli mechanizmu.
Dlaczego warto postawić na mechanizm automatyczny w zegarku?
Już wiesz, jak działa zegarek automatyczny i jaka jest budowa zegarka automatycznego. Dlaczego jednak warto go mieć? To przede wszystkim ogromna wygoda, swoboda i brak konieczności pamiętania o nakręceniu, bez którego zegarki mechaniczne z naciągiem ręcznym nie są w stanie pokazywać godziny. Ponadto zegarki automatyczne są ekonomiczne i przyjazne dla środowiska – nie zużywają bowiem energii elektrycznej. Kojarzą się natomiast z prestiżem i mają znakomitą reputację – charakteryzują się nie tylko wysoką jakością, ale także ze względu na kunszt rzemiosła mechanizmu, mogą stanowić prawdziwy klejnot wśród czasomierzy.
Zegarki automatyczne to zatem doskonała opcja dla kolekcjonerów i miłośników czasomierzy tradycyjnych, ale którzy podążają za modą. Są one naprawdę nowoczesne – gwarantują połączenie różnych funkcji jak klasa, wysoka wodoszczelność i piękny design. Nic dziwnego, że stają się bardziej popularne niż ich manualni bracia – działają ponad 100 lat, a wystarczy je serwisować co 5 lat. Jesteś zainteresowany? Sprawdź naszą ofertę zegarków z mechanizmem automatycznym.
