Jak powstają zegarki? Zdradzamy tajniki zegarmistrzostwa!

Czy wiedzieliście, że pierwszy w historii zegar mechaniczny pochodzi z Anglii, z 1275 roku? Nie miał on klasycznej tarczy, a bazował na dzwonie. Pierwsze zegarki przenośne powstały na początku XVI wieku w Szwajcarii. Za ich prekursora uznaje się norymberskiego zegarmistrza Petera Henleina. Z kolei początki zegarków naręcznych sięgają roku 1790, kiedy genewskie zakłady zegarmistrzowskie Jaquet-Droz (dziś Swatch Group) zaprojektowały pierwszy biżuteryjny zegarek na bransolecie. Jak powstają współczesne zegarki? Zaglądamy za kulisy sztuki zegarmistrzowskiej!

Poznaj sekrety zegarmistrzowskiego rzemiosła

Do czasu rewolucji przemysłowej zegarki tworzyły zegarmistrzowskie, często wielopokoleniowe rodziny. Czasomierze były zawsze sygnowane nazwiskiem mistrza i miastem, w którym znajdował się zakład. Dziś wygląda to zupełnie inaczej. Czym różnią się zegarki z masowej produkcji od manufakturowych? Jak powstaje projekt zegarka? Uchylamy rąbka tajemnicy!

Skąd się wzięły zegarki osobiste?

Za prekursora współczesnych zegarków uznaje się wspomnianego już na wstępie Petera Henleina. Szacuje się, że między 1505 a 1510 rokiem skonstruował on kieszonkowy zegarek napędzany sprężyną. Bogato zdobiony, o kulistym kształcie zyskał miano norymberskiego jajka. Biżuteryjne, bardzo drogie zegarki szybko stały się istotnym elementem stroju arystokracji. Najstarszym zachowanym egzemplarzem jest ten, który należał do królowej Bony, wykonany przez Jakuba Zecha w 1525 roku.

Wynalezienie sprężyny napędowej było krokiem milowym w historii zegarmistrzostwa. Pozwoliło zmniejszyć wielkość mechanizmu, a tym samym zegarki mogły stać się o wiele lżejsze i bardziej kompaktowe. W połowie XVI wieku, za panowania Karola II Stuarta zegarki kieszonkowe zawieszone na łańcuszku rozpowszechniły się wśród najbogatszych. W tamtym okresie nosiło się je głównie na szyi bądź mocowało do ubrania. Z czasem modele kieszonkowe zostały niemal całkowicie wyparte przez naręczne.

Pierwszy zegarek zapinany na pasku pojawił się w końcówce XIX wieku, a za jego wynalazcę uznaje się szwajcarskiego zegarmistrza Louisa Brandta. Jak pokazuje historia, często musi minąć sporo czasu, aby ludzie przekonali się do nowego wynalazku. Nie inaczej było i tym razem, bo na swoją złotą erę zegarki naręczne musiały poczekać kolejne kilkadziesiąt lat. Z czasem jednak doceniono je za możliwość wygodnego odczytania godziny szybkim spojrzeniem na nadgarstek.

Jak rozwijała się masowa produkcja zegarków?

Wraz z nadejściem epoki przemysłowej zaczęły powstawać firmy zajmujące się masową produkcją zegarków. Było to możliwe dzięki wykorzystaniu maszyny parowej i wprowadzeniu pełnej zamienności części. Dzięki dostępności coraz tańszych tworzyw spadała też cena zegarków. Tym samym przestały być one towarem luksusowym. Coraz częściej mogli sobie na nie pozwolić kupcy i mieszczaństwo. Zagłębiem przemysłu zegarkowego było amerykańskie Connecticut.

Kolejnym krokiem milowym w historii było wynalezienie mechanizmu kwarcowego. Pierwsze zegarki kwarcowe marki Seiko pojawiły się na rynku w 1969 roku. Były lżejsze, dokładniejsze i tańsze w produkcji niż czasomierze mechaniczne. Ze względu na zasilanie bateryjne były bezobsługowe. Popyt na nie rósł z roku na rok. Tradycyjne pracownie zegarmistrzowskie, które nie chciały dostosować się do nowych realiów, zaczęły powoli tracić pozycję na rynku na rzecz dużych, głównie amerykańskich i japońskich, producentów. Zjawisko to opisywane jest jako „kryzys kwarcowy”.

Jak powstaje projekt zegarka?

Projekt zegarka jest sumą wielu drobnych detali. Koperta, tarcza, wskazówki, pasek, kształt koronki czy uszy koperty mogą mieć wpływ na sukces projektu. Wszystko zaczyna się oczywiście od pomysłu. Następnie powstają pierwsze szkice na papierze, które są skanowane i obrabiane w specjalnym programie. Po komputerowej obróbce propozycje projektów trafiają w ręce inżynierów, konstruktorów i zegarmistrzów. Jedne są dopracowywane, zmieniane, inne całkowicie odrzucane.

To, czy zegarek ma właściwe proporcje, albo czy da się w nim zastosować wszystkie zamierzone funkcje, okazuje się jednak dopiero w praktyce. W tym celu tworzone są metalowe i plastikowe prototypy. Tworzenie prototypów i nanoszenie modyfikacji to najbardziej czasochłonny etap pracy, który zrewolucjonizowały drukarki 3D. Wystarczy je odpowiednio zaprogramować, aby wydrukować prototypy z syntetycznej żywicy. Wydruk 3D ma tę zaletę, że pozwala na szybsze testy niektórych elementów, np. funkcjonalności bransolety. Niegdyś czas od projektu do zegarka wynosił od 1,5 roku do 3 lat. Dzięki drukarkom 3D znacznie się skrócił. 

Jak pracują manufaktury zegarków?

Choć manufaktura oznacza rękodzieło, współczesne zegarki manufakturowe rzadko już tworzone są od początku do końca ręcznie. Na przykład to maszyny zamieniają metalowe płytki w koperty zegarków. Jednak już mechanizm zegarka przechodzi przez ponad trzydzieści stanowisk montażowych, z których tylko nieliczne są zautomatyzowane. Przy większości z nich pracują ludzie. Jak podkreślają zegarmistrzowie, żadna maszyna nie jest w stanie zastąpić doświadczonego pracownika.

Zanim pojedyncze elementy zostaną złożone w większe podzespoły, każdy z nich musi przejść kontrolę jakości. Pod mikroskopem elektronowym, w powiększeniu 40 tysięcy razy każda z części jest dokładnie mierzona. Proces wykonania zegarka manufakturowego jest więc bardziej praco- i czasochłonny niż ma to miejsce w przypadku masowej produkcji. Zegarki manufakturowe wyróżniają się większą precyzją oraz starannością wykonania, co widoczne jest w odpowiednio wyższej cenie.

Marki i projektanci zegarków – jak wygląda ich współpraca?

Wiele marek zaprasza do współpracy znanych projektantów, których nazwisko ma nakręcić sprzedaż. W efekcie tego typu współprac niejednokrotnie powstają designerskie projekty. Na przykład w 2008 roku do załogi marki Jaeger-LeCoultre dołączył australijski projektant Marc Newson. W wyniku wspólnych działań powstał odświeżony model kultowego zegara Atmos. Awangardowy, formą przypominający gigantyczną kostkę lodu tak się spodobał, że doczekał się kilku kolejnych wersji.

Podobne podejście ma TAG Heuer. W tym roku minie 20 lat odkąd Christoph Behling został głównym projektantem tej marki. 20 lat współpracy owocowało w liczne dowody tego, że warto zaryzykować i dać szansę niekonwencjonalnym pomysłom.

Są też marki, które chcą być kojarzone w pierwszej kolejności z minimalistycznymi wzorami i najwyższej jakości materiałami. Tą drogą idą m.in. projektanci z japońskich marek Torii i Orient. Ich celem jest tworzenie zegarków, o których zapominamy w trakcie noszenia i których piękno nie przemija. Oto kilka z nich.

Damski zegarek Torii Kessho S37SS.AS

Nasz dzisiejszy ranking otwiera właśnie propozycja od Torii. Damski zegarek Torii Kessho S37SS.AS to synonim minimalistycznego designu. Srebrna koperta zawieszona jest na bransolecie mesh, również w srebrnym kolorze. Całość harmonijnie uzupełnia tarcza w głębokim odcieniu szarości. Liniowe indeksy, brak zdobień i dodatkowych funkcji sprawiają, że cyferblat wygląda przejrzyście i czytelnie. Redukcja formy do minimum i stonowana kolorystyka powodują, że projekt jest wyjątkowo uniwersalny. Zegarek przekonuje również zastosowanymi materiałami. Stal szlachetna koperty i bransolety, szkło mineralne z powłoką szafirową oraz japoński mechanizm kwarcowy Miyota to gwarancja jakości na lata.

Damski zegarek Torii Hikari G37GS.CG

Jeśli zastanawiasz się, czy zegarek może być zarazem minimalistyczny i kobiecy, Torii Hikari G37GS.CG jest odpowiedzią na to pytanie. Wyjątkowego charakteru nadaje mu smukła, doskonale okrągła koperta, delikatna bransoleta mesh i tarcza w pięknym odcieniu różu. Założony do dżinsów i bluzy sprawi, że codzienne looki nabiorą elegancji. W towarzystwie kobiecej sukienki w kwiaty zastąpi biżuterię. Pięknie wygląda też w razem z biżuterią wykonaną ze złota i różowych kamieni szlachetnych.

Męski zegarek Torii Mori R41CL.NR

Stalowa koperta i bransoleta, na tarczy szkło mineralne z powłoką szafirową, a w kopercie precyzyjny, japoński mechanizm kwarcowy Miyota to rozwiązania, na które projektanci z Torii stawiają również w męskich zegarkach. Stal szlachetna jest odporna na odkształcenia i bezpieczna dla większości alergików. Szkło mineralne wyróżnia się wysoką odpornością na stłuczenia, a dzięki powłoce szafirowej zyskało odporność na zarysowania. Mechanizm kwarcowy jest dokładny i bezawaryjny. Ponieważ jest zasilany baterią, zegarek Torii Mori R41CL.NR nie wymaga nakręcania. Jego serwisowanie ogranicza się wyłącznie do okresowej wymiany baterii.

Projekt utrzymany jest w klimacie klasycznej elegancji. Smukła koperta w odcieniu różowego złota, granatowa tarcza z liniowymi indeksami i brązowy pasek skórzany świetnie skomponują się tak z dżinsami i swetrem, jak i z garniturem.

Męski zegarek Orient Automatic Classic FAG00001T0

W roku 1901 Shogoro Yoshida otwiera w Tokyo sklep sprzedający importowane zegarki kieszonkowe. W 1934 zarząd firmy podejmuje decyzję o produkcji własnych zegarków naręcznych. Od samego początku marka nie boi się technicznych eksperymentów i wprowadza na rynek kolejne prestiżowe modele. Do dziś zegarki Orient są wizytówką japońskiej myśli zegarmistrzowskiej. Kojarzą się z solidnym, starannym wykonaniem. Męski zegarek Orient Automatic Classic FAG00001T0 tylko to potwierdza. Elegancki bezel koperty w odcieniu różowego złota, brązowa tarcza typu open heart z rzymskimi indeksami i szeroki pasek z tłoczonej skóry nadają mu ekskluzywności. Zegarek spodoba się miłośnikom stylu vintage. Sercem zegarka jest mechanizm automatyczny, który napędza się podczas noszenia. Pracę mechanizmu można obserwować przez okienko w tarczy oraz szklany dekiel. 

Męski zegarek Beverly Hills Polo Club FW23 BP3594X.070

Na nowoczesny design w sportowym stylu stawiają za to projektanci z Beverly Hills Polo Club. Beverly Hills Polo Club FW23 BP3594X.070 to męski zegarek na masywnej bransolecie w casualowo-sportowym stylu. Kolorystyka z przewagą ciemnej zieleni i szarości dodaje mu outdoorowego charakteru. Na tarczy odczytasz również aktualny dzień tygodnia, miesiąca i czas 24-godzinny. Tarczę chroni szkło mineralne z powłoką szafirową. Ceramiczną bransoletę zabezpieczono na krawędziach stalowymi ogniwami, a kopertę wodoszczelnością 10 ATM.

Interesują Cię zegarkowe ciekawostki? Odwiedzaj naszego bloga!

Gdy spoglądamy na nadgarstek, by sprawdzić godzinę, rzadko zastanawiamy się nad historią zegarka. Rzadko też mamy świadomość, że współczesne zegarmistrzostwo to wynik 5 tysięcy lat eksperymentów. Jeśli lubisz zegarkowe ciekawostki, zaglądaj regularnie na nasz blog. Do przeczytania!