Jak zbudowany jest zegarek? Eksperci wyjaśniają!

Stalowy dekiel, wodoszczelna koperta, a w środku system połączonych ze sobą kół zębatych i sprężyn, który w tajemniczy sposób odmierza czas. Mimo że zegarki towarzyszą nam na co dzień, często ich budowa i działanie pozostają zagadką. Jak zbudowany jest zegarek naręczny? Wyjaśniamy!

Odkrywamy sekrety budowy zegarka

Zasadniczo zegarek składa się z kilku podstawowych elementów. Koperty, czyli obudowy mocowanej na pasku albo bransolecie. Cyferblatu, czyli tarczy ze wskazówkami. I oczywiście z mechanizmu, który jest sercem zegarka – to właśnie on odmierza każdą minutę.

Jak zbudowany jest mechanizm zegarka naręcznego?

Na mechanizm zegarka naręcznego warto spojrzeć jak na system połączonych kół zębatych i sprężyn. Aby wprawić koła w ruch obrotowy, konieczne jest dostarczenie energii. Najbardziej tradycyjnym rozwiązaniem jest mechanizm mechaniczny – wymagający ręcznego nakręcania. Za pozyskanie energii do pracy odpowiada tu naciąg, którego głównym elementem jest sprężyna napędowa. Nakręcanie zegarka przy pomocy koronki powoduje nawijanie się sprężyny na wałek: na tym etapie zostaje wygenerowana energia. Gdy następnie sprężyna zaczyna się rozwijać, uwalnia energię, a tym samym indukuje ruch obrotowy, który przenosi się na pozostałe koła mechanizmu. W efekcie zegarek pracuje.

Jeszcze około 50 lat temu można było kupić wyłącznie takie zegarki mechaniczne, nakręcane ręcznie przy pomocy koronki. Obecnie to rozwiązanie coraz rzadziej spotykane. Przełom nastąpił na początku lat 70., kiedy to po raz pierwszy pojawił się mechanizm kwarcowy zasilany baterią...

Rodzaje mechanizmów dostępne w zegarkach

We współczesnych zegarkach królują 3 podstawowe typy mechanizmów:

• kwarcowy,

• automatyczny,

• solarny.

Zegarki z mechanizmem kwarcowym są zasilane baterią, precyzyjne i bezawaryjne. Ich serwisowanie ogranicza się najczęściej do okresowej wymiany baterii.

Mechanizm automatyczny jest natomiast odmianą mechanizmu mechanicznego. Zegarek tego typu nie wymaga jednak ręcznego nakręcania, a napędza się sam podczas noszenia. Stąd też zdaniem wielu ma on w sobie coś, czego nie znajdziemy w żadnym modelu kwarcowym ani solarnym: duszę zegarka.

Mechanizmy solarne to z kolei ukłon w stronę nowych technologii. Dzięki umieszczonym na tarczy/kopercie powierzchniom fotowoltaicznym wykorzystują do pracy energię światła. W przypadku zegarków z systemem Eco-Drive – opatentowanym przez markę Citizen – pozyskana energia jest następnie magazynowana w akumulatorze.

Dekiel, koronka, koperta... Części zegarka od A do Z

Obudowa, w której schowany jest mechanizm, to koperta. W zależności od modelu koperta może różnić się kształtem, materiałami wykonania oraz klasą wodoszczelności. Od dołu kopertę chroni dekiel (w części modeli bywa zakręcany, co dodatkowo zwiększa wodoszczelność zegarka), a od góry – szkło. Z kolei zamontowany na kopercie pierścień otaczający szkło to bezel. Niekiedy bezel może być obrotowy, umożliwiając tym samym pomiary odcinków czasu. Na boku koperty – najczęściej na wysokości godziny trzeciej – mamy koronkę, czyli pokrętło pozwalające ustawiać godzinę, a w zegarkach mechanicznych także nakręcać mechanizm.

Tarcza – zwana też fachowo cyferblatem – to wizytówka zegarka. Może być maksymalnie prosta albo wręcz przeciwnie: z wieloma dodatkowymi funkcjami. Pozostaje jeszcze pasek albo bransoleta służąca do mocowania zegarka na nadgarstku. O materiałach, z jakich mogą być wykonane te elementy, piszemy szerzej w dalszej części wpisu. A tymczasem przyjrzyjmy się bliżej samej tarczy zegarka.

Elementy, które znajdziesz na tarczy zegarka

Na klasycznej, analogowej tarczy umieszczone są indeksy oraz wskazówki. W części modeli mamy także subtarcze, czyli miniaturowe tarcze, za którymi kryją się określone funkcje, np.:

• datownik dni tygodnia i/lub dni miesiąca,

• wskaźnik faz księżyca,

• subtarcza dual time umożliwiająca odczyt godziny w drugiej strefie czasowej,

• chronograf pozwalający na dokonywanie precyzyjnych pomiarów odcinków czasu.

Oczywiście tarcza to dla projektantów również przestrzeń do twórczej ekspresji. Indeksy potrafią zaskoczyć nieoczywistym formatem, a nawet całkowicie zniknąć z cyferblatu. Powierzchnia tarczy często przyciąga uwagę kolorem, fakturą lub dodatkowymi zdobieniami. Do najbardziej lubianych dekorów należą szlif słoneczny, zdobienia masą perłową czy okienko open-heart – czyli częściowo lub całkowicie otwarta tarcza, przez którą można podziwiać pracę mechanizmu. Oto zegarki, których tarcze momentalnie wpadają w oko!

Męski zegarek Citizen Chrono AN8195-58E

Precyzyjne mechanizmy, najnowsze technologie, materiały najwyższej klasy. Do tego nacisk na funkcjonalność i ciekawe wizualnie detale: to filozofia japońskiej marki Citizen. Chrono AN8195-58E to sportowy zegarek męski z:

• chronografem, dzięki któremu zmierzysz precyzyjnie odcinki czasu,

• tachymetrem umożliwiającym dokonywanie pomiarów prędkości,

• datownikiem pozwalającym sprawdzić datę szybko i wygodnie.

Bransoletę, kopertę oraz dekiel wykonano ze stali szlachetnej. Tarczę pokrywa odporne na stłuczenia szkło mineralne. Czas odmierza japoński mechanizm kwarcowy zabezpieczony wodoszczelnością 100 metrów. Zegarek sprawdzi się więc zarówno jako model casualowo-sportowy, jak i survivalowy.

Męski zegarek Citizen Vintage CA7061-26X

Retro design, który idzie w parze z najnowszymi technologiami? Smukła, stalowa koperta, stylizowana beżowa tarcza, elegancki pasek z brązowej skóry to detale, które przekonają miłośników ponadczasowej klasyki. Citizen Vintage CA7061-26X doskonale odnajdzie się tak w codziennych, smart casualowych, jak również biznesowych stylizacjach. Zegarek działa w oparciu o nowoczesny system solarny Eco-Drive, co całkowicie eliminuje potrzebę cyklicznej wymiany baterii. Po pełnym naładowaniu może działać nawet do 6 miesięcy w całkowitej ciemności. Wbudowany wskaźnik informuje z wyprzedzeniem o konieczności doładowania. Cyferblat wyposażono dodatkowo w chronograf oraz datownik. Tarczę chroni mocne szkło mineralne. Kopertę zabezpieczono optymalną wodoszczelnością 50 metrów.

Męski zegarek Festina Automatic 20535/1

Stalowa koperta, na tarczy odporne na zarysowania szkło szafirowe, a pod nim transparentny cyferblat. Od spodu koperty kolejna miła niespodzianka – szklany dekiel, przez który również można obserwować pracę mechanizmu. Festina Automatic 20535/1 to męski zegarek o industrialnym charakterze. Zaprojektowany z myślą o koneserach zegarków i miłośnikach pięknych detali. Czas odmierza mechanizm automatyczny, który napędza się wraz z każdym ruchem nadgarstka właściciela. Dzięki wbudowanej rezerwie chodu zegarek nawet nienoszony przez około 48 godzin wciąż będzie wskazywał prawidłową godzinę. W razie potrzeby zegarek nakręcisz ręcznie – w tradycyjny sposób przy pomocy koronki. Możesz też zainwestować w rotomat: urządzenie to imituje okrężne ruchy nadgarstka, wprawiając tym samym w ruch mechanizm. Zegarek mocowany jest na stalowej bransolecie mesh, której długość da się łatwo regulować.

Damski zegarek Citizen Elegance EW2447-89A

Kobiecy, stylowy, wyjątkowy: taki jest zegarek Citizen Elegance EW2447-89A. Filigranowa koperta, wąska bransoleta mesh, modny odcień różowego złota to jego znaki rozpoznawcze. Na białej tarczy mamy minimalistyczne indeksy, na godzinie trzeciej – datownik dni miesiąca. Zegarek stworzy piękny komplet z Twoją biżuterią, ale i z powodzeniem ją zastąpi.

Sercem tego modelu jest system solarny Eco-Drive. Koperta mocowana jest na bransolecie mesh z hipoalergicznej stali szlachetnej. Bransoleta mesh od pierwszego momentu przekonuje do siebie wyglądem. Załóż ją na rękę, a przekona Cię także komfortem noszenia! Tego typu bransoleta jest lekka, bardzo dobrze układa się na ręce, a jej długość z łatwością dopasujesz do obwodu swojego nadgarstka. Działa to podobnie jak w przypadku klasycznego paska.

Damski zegarek Guess Ladies Trend W0911L5

Historia marki Guess zaczyna się mniej więcej 40 lat temu. Właśnie wtedy pochodzący z południa Francji bracia Marciano w poszukiwaniu szczęścia wyruszają do Kalifornii. Niedługo potem zakładają markę odzieżową, która szybko staje się wschodzącą gwiazdą na modowym firmamencie. Do dziś marka znana jest z odważnych, awangardowych projektów. Damski zegarek Guess Ladies Trend W0911L5 zdecydowanie wyróżnia się z tłumu innych zegarków. Designerski cyferblat od razu wpada w oko, podobnie jak biały, silikonowy pasek. Ten nowoczesny projekt fantastycznie wpisuje się w casualowy, miejski styl.

Czas i tutaj odmierza mechanizm kwarcowy. Tarczę chroni szkło mineralne odporne na stłuczenia. Silikonowy pasek jest lekki, miękki, elastyczny. Jest również odporny na wodę, zabrudzenia, a do tego łatwy w czyszczeniu. W razie potrzeby wyczyścisz go wodą z mydłem.

Z jakich materiałów produkuje się współczesne zegarki?

Na koniec praktyczny przewodnik po materiałach najczęściej wykorzystywanych w zegarmistrzostwie. Koperty oraz bransolety współczesnych zegarków zazwyczaj wykonuje się ze stali szlachetnej: wytrzymałej, odpornej na korozję, hipoalergicznej. Nieco rzadziej znaleźć można zegarki z tytanu lub spieku ceramicznego. Zarówno modele stalowe, tytanowe, jak i ceramiczne są bezpieczne dla większości alergików. Tytan charakteryzuje się wytrzymałością i lekkością. Z kolei ceramika to materiał odporny na zarysowania, bardzo przyjemny w dotyku, efektowny. Więcej o zegarkach ceramicznych przeczytasz w tym artykule.

Do mocowania zegarków klasycznych i fashion oprócz bransolet stosuje się paski. Zazwyczaj klasyczne skórzane, nieco rzadziej tekstylne lub silikonowe. Silikon króluje za to w sportowych kolekcjach. Zegarki sportowe oraz survivalowe bardzo często wykonane są w całości z tworzyw sztucznych. Koperta z polimeru mocowana jest wtedy na silikonowym pasku: elastycznym, wytrzymałym, wodoodpornym. Szukasz zegarka, który zda egzamin w outdoorowych warunkach? Poznaj zalety zegarków na silikonowych paskach!

Cyferblaty najczęściej wykonane są ze stali szlachetnej, a w przypadku modeli z częściowo lub całkowicie otwartą tarczą – z transparentnego szkła. Od spodu kopertę chroni stalowy, rzadziej szklany dekiel. Od góry tarczę pokrywa szkło:

• mineralne odporne na stłuczenia

• albo szafirowe o bardzo wysokiej odporności na zarysowania.

Alternatywą jest także szkło mineralne z powłoką szafirową, na które stawia m.in. japońska marka Torii. Natomiast w kolekcjach sportowych pojawia się niekiedy także szkło hesalitowe: lekkie, elastyczne, łatwe w polerowaniu.

Najpiękniejsze przykłady sztuki zegarmistrzowskiej znajdziesz w SWISS

Zegarki naręczne to jedne z piękniejszych przykładów sztuki użytkowej. W tym niewielkim przedmiocie zegarmistrzowska tradycja spotyka się z nowymi technologiami, a artystyczna wizja z maksymalną funkcjonalnością. Zobacz zegarkowe nowości i znajdź wymarzony zegarek w SWISS!